|
क्रि. न होय , होत नाही . नाही इ० अर्थाने योजला जाणारा शब्द . जैसे अमृत नव्हे जुने । - दाव २९ . नरदेह पावल्या जाण । आपणचि नव्हे ज्ञान । - एभा २५ . ४१८ . ही गोष्टच नव्हे तेव्हा अवघेच व्यर्थ . - पेद ३ . ६३ . याची भिन्न भिन्न पुरुषवाचक रुपे थोडी घोटाळ्याची असल्यामुळे ती पुढे दिली आहेत . जसेः - मी नव्हे , नव्हे ; तूं नव्हेस , नव्हस ; तो , ती ते नव्हे ; आम्ही नव्हो ; नव्हे ; तुम्ही नव्हां , नव्हांत , नव्हे , नव्हेत ; ते , त्या , ती नव्हेत , नव्हत . आतां सद्गुरु ते कैसे । नव्हेति इतरां गुरु ऐसे । - दा ५ . १ . ४५ . - दा ११ . २ . ३२ . ( या क्रियापदाच्या उपयोगासंबंधी एक गोष्ट लक्षांत ठेवण्यासारखी आहे , ती ही की , कर्त्याचे अस्तित्व , स्थानिक संबंध इ० संबंधाने याचा प्रयोग होत नसून कर्त्याचे गुण , जात , स्वभाव , प्रकार , रुप इ० कांच्या संबंधाच्या वाक्यांतच याचा उपयोग होतो . जसेः - तो गतवर्षी मेला . तो आतां नाही . या वाक्यांत कर्त्याचे अस्तित्व किंवा अभाव = नसणे विवक्षित आहे म्हणून येथे नव्हे चा उपयोग होणार नाही पण पुढील वाक्यांत नव्हेचाच उपयोग केला पाहिजे . नाही या क्रियापदाचा प्रयोग केल्यास चालणार नाही . जसेः - हा काळा नव्हे , हा पाषाण नव्हे ; हा मनुष्य नव्हे - ब्राह्मण नव्हे - गोलाकार नव्हे . [ न + होय ]
|