धू

{ dhū }

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. ( ना . ) धूर . हे असो दीपाचिये सिद्धी । अवघड धू आधी । - ज्ञा १८ . ७८० . [ सं . धूम ; हिं . धूंआ ]
 पु. धुरळा . तैसा धुळौरा अंत राळी । सत्यलोकुवर्‍ही । - शिशु ५४२ . उपजेल मायेचा धुळोरा । माजी नोळखिती येरेयेरां । - मुआदि २८ . १०९ .
 स्त्री. ( कु . ) मुलगी . एक होती ऊ तिला झाली धू . [ सं . धुहितृ ; प्रा . धूआ ]

A Sanskrit English Dictionary

धू    1. cl. 5. Ā. P. धूनो॑ति, °नुते॑, [RV.]; [AV.];

धुनोति, °नुते, [Br.] &c. &c.;

cl. 6. P. ( [Dhātup. xxvii, 9]) धुवति, [AV.]; [Br.] ( cf. नि-; Pot. धूवेत्, [Kāṭh.]);

cl. 9. Ā. P. ( xxxi, 17) Pot. धुनीयात्, [Suśr.];

p. Ā. धुनान, [BhP.];

cl. 1. P. ( xxxiv, 29) धवति;

cl. 2. Ā., 3. pl. धुवते ( धुन्व॑ते?), [ŚBr.];

p. धुवान॑, [TS.] ( pf. दुधाव, [MBh.], °धुवे, [AV.]; दुधुवीत and दूधोत्, [RV.] : aor. अधूष्ट, 3. pl. °षत, ib.; अधोष्ट, अधविष्ट; अधौषीत्, अधावीत् Gr.; fut. धविष्यति, °ते, [Br.] &c.; धोष्यति, °ते, धोता & धविता Gr.; ind.p. धूत्वा, [AitBr.], -धू॑य, [AV.] &c.; inf. धवितुम् Gr.)

to shake, agitate, cause to tremble, [RV.] &c. &c.;

to shake down from ( e.g. fruits [ acc.] from a tree [ acc.]), [RV. ix, 97, 53];

(oftener Ā.) to shake off, remove, liberate one's self from ( acc.), [Br.]; [Up.]; [MBh.] &c.;

to fan, kindle (a fire), KātyŚr.; [MBh.] &c.;

to treat roughly, hurt, injure, destroy, [Kāv.]; [Pur.];

to strive against, resist, [Pañc. i, 42] :

Pass. धूय॑ते, [AV.] &c. ( p. धूयत्, [MBh.]) :

Caus. धावयति ( [Dhātup. xxxiv, 29]) and धूनयति (See धून) :

Desid. दुधूषति, °ते Gr.;

Intens. दोधवीति, [RV.]; [MBh.] ( p. दो-धुवत् द॑विध्वत्, [RV.]);

दोधूयते, p. °यमान and °यत्, [MBh.];

so shake or move violently (trans. and intr.);

to shake off or down;

to fan or kindle. [ cf. √ धव् and धाव्; Gk. θύω, θύνω, θυμός.]
धू  f.  2. f. shaking, agitating, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

धू [dhū]   6 P., 1,5,9,1. U. (धुवति, धवति-ते, धूनोति, धूनुते, धुनाति, धुनीते, धूनयति-ते, also धावयति-ते, धूत-धून)
To shake, agitate, cause to move or tremble; धुन्वन्ति पक्षपवनैर्न नभो बलाकाः [Ṛs.3.12;] धुन्वन् कल्पद्रुमकिसलयानि [Me.64;] [Ku.7.49;] [R.4.67;] [Bk.5.11;9.7;1.22.]
To shake off, remove, throw off; स्रजमपि शिरस्यन्धः क्षिप्तां धुनोत्यहिशङ्कया [Ś.7.24.]
To blow away, destroy,
To kindle, excite, fan (as fire); वायुना धूयमानो हि वनं दहति पावकः Mb.; पवनधूतः ... अग्निः [Ṛs.1.26.]
To treat roughly, hurt, injure; मा न धावीररिं रणे [Bk.9.5;15.61.]
To shake off from oneself, free oneself from; (सेवकाः) आरोहन्ति शनैः पश्चाद् धुन्वन्तमपि पार्थिवम् [Pt.1.36.]
To strive against, resist, oppose. (The following stanza from Kavirahasya illustrates the root in its different conjugations: धूनोति चम्पकवनानि धुनोत्यशोकं चूतं धुनाति धुवति स्फुटितातिमुक्तं । वायुर्विधूनयति चम्पकपुष्परेणून् यत्कानने धवति चन्दनमञ्जरीश्च ॥)
धूः [dhūḥ]  f. f. Shaking, trembling, agitating.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  कम्पनप्रेरणानुकूलः व्यापारः।   Ex. श्यामः फलं छेत्तुं वृक्षं धूनोति।

HYPERNYMY:

कृ

ONTOLOGY:

कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

विधू अभिधू कम्पय

Wordnet:

asm জোকৰা

bd सोमाव

hin हिलाना

kan ಅಲ್ಲಾಡಿಸು

kas ہِلاوُن

mal കുലുക്കുക

mar हलवणे

mni ꯅꯣꯝꯍꯟꯕ

pan ਹਿਲਾਉਣਾ

tel కదిలించు

urd ہلانا , ہلانا ڈولانا , جنبش دینا

See : अपहृ