इष्टि

{ iṣṭiḥ }

हिन्दी (hindi) WN

See : इच्छा, यज्ञ, निमंत्रण

A dictionary, Marathi and English

iṣṭi f S A sacrifice, any sacrificial rite.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. अग्निहोत्र्यानें दर महिन्याच्या शुक्ल आणि कृष्ण पक्षाच्या प्रतिपदेस करावयाचा याग ; अग्निहोत्र घेतल्यापासून तें नष्ट होईपर्यंत अग्निहोत्र्यानें हा याग करावयाचा असतो . इष्टींत नित्य ( दर्शपूर्णमास ) नैमित्तिक ( आग्रयणेष्टि ; वर्धापनेष्टि इ० ) व कांहीं काम्य ( वर्षकामेष्टि , पवित्रेष्टि इ० ) आहेत . अग्निष्टोमादि यज्ञांतहि दीक्षणीया , प्रायणीया , आतिथ्या , अवभृथेष्टि , उदयनीया वगैरे इष्टी असतात . चातुर्मास्य याग हाहि अनेक इष्टींचाच समुदाय आहे . पशुयाग हीहि पश्विष्टीच आहे . सामान्यत : कोणत्याहि श्रौतयागाची इष्टि ही मूल प्रकृति आहे . तंव तिये इष्टीचिया बुडीं । पशुहिंसा रोकडी । - ज्ञा १३ . २२२ . [ सं . इष = इच्छिणें ]

A Sanskrit English Dictionary

इष्टि  f.  1. f. impulse, acceleration, hurry
invitation
order
despatch, [RV.]
इष्टि  f.  2. f. seeking, going after, [RV.]
endeavouring to obtain
wish, request, desire, [RV.]; [VS. &c.]
any desired object
a desired rule, a desideratum, a N. applied to the statement of grammarians who are considered as authoritative.
इष्टि  f.  3. f. sacrificing, sacrifice
an oblation consisting of butter, fruits, &c., opposed to the sacrifice of an animal or सोम, [RV. i, 166, 14; x, 169, 2]; [ŚBr.]; [ĀśvŚr.]; [Yājñ.]; [Mn.]; [Śak.]; [Ragh. &c.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

इष्टिः [iṣṭiḥ]  f. f. [इष्-क्तिन्]
Wish, request, desire.
Seeking, striving to get.
Any desired object.
A desired rule or desideratum; (a term used with reference to Patañjali's additions to Kātyāyana's Vārttikas; इष्टयो भाष्यकारस्य, इति भाष्यकारेष्टया &c.; cf. उपसंख्यान).
Impulse, hurry.
Invitation, order.
(यज्-क्तिन्) A sacrifice. [Ms.11.2.2.] शबर seems to interpret the word especially in the sense of 'a दर्शपूर्णमास sacrifice'. इष्टिराजसूयचातुर्मास्येषु । &c. [MS.II.2.12.]
An oblation consisting of butter, food &c.
Summary in verses (= संग्रहश्लोक). एभिर्यज्ञेभिस्तदभीष्टिमश्याम् [Rv.1.166.14.] -Comp.
-अयनम्   a sacrifice lasting for a long time.
पचः a miser.
a demon; an Asura; so ˚मुष्.-पशु an animal to be killed at a sacrifice.
-श्राद्धम्   A particular funeral rite.

Shabda-Sagara

इष्टि  f.  ( -ष्टिः)
1. Wish, desire.
2. A sacrifice, any sacrificial rite.
3. A compendious verse easily committed to memory.
E. इष् to wish, or इष् substituted for यज्, to sacrifice; affix क्तिन्.

ROOTS:

इष् इष् यज् क्तिन्