श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसीतारामचंद्राभ्यां नमः ॥
रामकथा परम पावन ॥ सुधारसाहूनि गोड गहन ॥ देव करिती सुधारसपान ॥ परी कल्पांतीं मरण न चुकेचि ॥१॥
अमृत गोड लागे रसनेसी ॥ ते तृप्त न करी कर्णनेत्रांसी ॥ रामकथा नव्हे तैसी ॥ सर्व इंद्रियांसी तृप्त करी ॥२॥
सुधारस सेवितां मद चढे ॥ कथामृतें मद मत्सर झडे ॥ त्रिविधतापदुःख सांकडें ॥ सहसा न पडे सद्भक्तां ॥३॥
कथामृत करितां श्रवण ॥ जे करणार सुधारसपान ॥ त्यांचिये मस्तकीं ठेवूनि चरण ॥ कथा नेत पलीकडे ॥४॥
अमृत सदा इंद्र भक्षित ॥ सर्व लोकी रामकथामृत ॥ स्वर्गी राहणार समस्त ॥ सदा इच्छिती रामकथा ॥५॥
ते कथासुधारसपान ॥ श्रवण करा तुम्हीं भक्तजन ॥ गतकथाध्यायीं रावणी येऊन ॥ रणमंडळीं उभा ठाकला ॥६॥
घेऊनि शिळा तरुवर ॥ वर्षों लागले रीस वानर ॥ सेनामुखीं रुद्रावतार ॥ उभा देखिला इंद्रजितें ॥७॥
परम दुरात्मा तो रावणी ॥ अंतरीं कापट्यविद्या स्मरूनि ॥ कृत्रिम जानकी निर्मूनी ॥ रथावरी बैसविली ॥८॥
तप्तकांचनर्णी ते वेल्हाळ ॥ वस्त्राभरणीं मंडित सकळ ॥ मुखशशांक अति निर्मळ ॥ विराजे सर्व लक्षणीं ॥९॥
हें कृत्रिमरूप निर्मिलें ॥ जें कोणासी कदा न कळे ॥ बहु विचक्षण जरी आले ॥ तेही साच मानिती ॥१०॥
असो कृत्रिमरूप निर्मोनी ॥ इंद्रजित म्हणे मारुतीलागुनी ॥ अरे पाहा हे जनकनंदिनी ॥ तुझी स्वामिणी कीं वानरा ॥११॥
हे रामाची अंगना होय ॥ इणेंचि आमुचा केला कुळक्षय ॥ त्रेतायुगामाजी पाहें ॥ कृत्या केवळ जन्मली ॥१२॥
पंचवटीपासून साचार ॥ इजकरितां संहारिले असुर ॥ प्रहस्त अतिकाय महोदर ॥ देवांतक नरांतक ॥१३॥
कुंभकर्णादि यामिनीचर ॥ इनेंचि ते ग्रासिले समग्र ॥ हे अत्यंत सुंदर ॥ म्हणोनि रायें आणिली ॥१४॥
वृंदावनफळ दिसे सुढाळ ॥ फणस म्हणोनि घेतले कनकफळ ॥ मुक्तहार म्हणोनि शंखपाळ ॥ सर्प हातीं धरियेला ॥१५॥
कीं रत्नें सुंदर म्हणोन ॥ खदिरांगार घेतलें भरून ॥ कीं नक्षत्रबिंबे जळी देखोन ॥ व्यर्थ जाळें पसरिलें ॥१६॥
इयेतें लंकेसी आणून ॥ व्यर्थ कष्टला दशानन ॥ हे पापिणी कलहा कारण ॥ राक्षसवन जाळिलें ॥१७॥
ऐसी ही परम चांडाळीण ॥ इसी काय व्यर्थ ठेवून ॥ तत्काळ शस्त्र काढून ॥ कृत्रिमसीता वधियेली ॥१८॥
सीतेचे शिर खंडून ॥ दाखवी मारुतीलागून ॥ म्हणे रामासी सांग जाऊन ॥ जाईं उठून अयोध्ये ॥१९॥
ऐसें बोलून इंद्रजित ॥ निकुंभिलेसी गेला त्वरित ॥ हवन आरंभिलें अद्भुत ॥ अक्षय्य रथ काढावया ॥२०॥
असो इकडे अंजनीनंदन ॥ जानकी वधिली हे देखून ॥ वक्षस्थळ बडवून ॥ मूर्च्छित पडे धरणीये ॥२१॥
घटिका एकपर्यंत ॥ निचेष्टित पडिला हनुमंत ॥ सावध होऊनि किंचित ॥ शोक करिता जाहला ॥२२॥
स्फुंदस्फुंदोनि रडे मारुती ॥ आतां काय सांगू मी राघवाप्रती ॥ सीतेकारणें अहोरात्री ॥ स्वामी माझा कष्टतसे ॥२३॥
सीतेचें स्वरूप म्हणोन ॥ हृदयी धरी वृक्ष पाषाण ॥ मित्रसुत मित्र करून ॥ शक्रसुत वधियेला ॥२४॥
प्रयत्न करूनियां बहुत ॥ म्यां सीता शोधिली यथार्थ ॥ वार्ता सांगोनि रघुनाथ ॥ सुखी केला ते काळीं ॥२५॥
तैंपासोनि सीताशोकहरण ॥ मज नाम ठेवी रघुनंदन ॥ तो हा मी समाचार घेऊन ॥ कैसा जाऊं स्वामीपासीं ॥२६॥
शरजाळीं पाडिलें शक्रजितें ॥ तैं घेऊन आलों द्रोणपर्वतातें ॥ संतोषोनि रघुनाथें ॥ मज बहुत गौरविलें ॥२७॥
ते कष्ट सर्व गेले व्यर्थ ॥ मी अभागी होय यथार्थ ॥ वार्ता ऐकतां रघुनाथ ॥ काय करील कळेना ॥२८॥
म्यां पूर्वी सांगितलें रघुनाथा ॥ सुखी आहे ननकदुहिता ॥ आतां जानकी वधियेली ही वार्ता ॥ रामचंद्रासी केवीं सांगूं ॥२९॥
जेणें पूर्वीं दिधलें बहुत धन ॥ तेणेंचि पुढें घेतलें हिरून ॥ जेणें केलें बहुत पाळण ॥ तेणेंचि शिर छेदिलें ॥३०॥
सुख दिधलें जन्मवरी ॥ तेणेंचि लोटिलें दुःखसमुद्रीं ॥ जळत घरांतून काढिले बाहेरी ॥ तेणेंचि शिर छेदिलें ॥३१॥
तृषाक्रांत प्राणी पडियेला ॥ तया जीवन देऊन वांचविला ॥ सवेंच त्याचा वध केला ॥ शस्त्र घेऊनि स्वहस्ते ॥३२॥
तैसा मी रामाप्रति जाऊन ॥ कैसें सांगू हे वर्तमान ॥ मध्येंच गोष्टी ठेवितां झांकोन ॥ तरी दूषण लागतसे ॥३३॥
ऐसें विचारी हनुमंत ॥ सत्वर आला जेथें रघुनाथ ॥ अधोवदनें स्फुंदत ॥ भयभयीत कपी झाले ॥३४॥
गजबजिले रामलक्ष्मण ॥ मारुतीस पुसती वर्तमान ॥ हनुमंत वक्षस्थळ बडवून ॥ आक्रंदोनि सांगतसे ॥३५॥
जानकी आणूनि रणांगणीं ॥ इंद्रजितें टाकिली वधोनी ॥ऐसें ऐकतां चापपाणि ॥ दुःखेंकरूनि उचंबळे ॥३६॥
आकर्णनयन चांगले ॥ ते अश्रु स्रवों लागले ॥ हाहाःकार ते वेळे ॥ रामसेनेंत जाहला ॥३७॥
मंगळरूप तो रघुनंदन ॥ मंगळभगिनीचे आठवूनि गुण ॥ विलाप करितां लक्ष्मण ॥ येऊनि चरणीं लागला ॥३८॥
आकर्णनयन चांगले ॥ परब्रह्म मूस ओतले ॥ त्या जगद्वंद्याचीं चरणकमलें ॥ सौमित्रबाळें वंदिली ॥३९॥
म्हणे ब्रह्मांडनायका रघुपति ॥ मिथ्या मायेची कायसी खंती ॥ आकारा आले ते पुढती ॥ नाश पावेल निर्धारे ॥४०॥
विवेकवज्र घेऊन ॥ मोहपर्वत करावा चूर्ण ॥ सद्रुरुवसिष्ठें शिकवण ॥ हेंच पूर्वीं शिकविली ॥४१॥
तूं देवाधिदेव परब्रह्म ॥ अज अजित आत्माराम ॥ तुझे मायेचा हा संभ्रम ॥ मिथ्यामय लटिकाचि ॥४२॥
जानकी पावली मरण ॥ तुज कोठें जाईल टाकोन ॥ दीपासी प्रभा वोसंडोन ॥ जाईल हें तों घडेना ॥४३॥
कनकासी टाकूनि कांती ॥ जाऊन राहील केउती ॥ रत्नांस सांडूनि दीप्ती ॥ कोठें परती जाईल ॥४४॥
अनादि तूं तिचा नाथ ॥ तुजचि ते पावेल यथार्थ ॥ जैसा पार्वतीनें कैलासनाथ ॥ पुनः उपजोनि वरियेला ॥४५॥
आतां यावरी ऐसें करीन । सहपरिवारें वधीन रावण ॥ बंदीचें देव सोडवीन ॥ बिभीषण स्थापीन लंकेसी ॥४६॥
ऐसें बोलतां लक्ष्मण ॥ राम पाहे अधोवदन ॥ चिंताक्रांत वानरगण ॥ तटस्थरूप पाहती ॥४७॥
तो बिभीषणाचे दोघे प्रधान ॥ आले जानकीची शुद्धि घेऊन ॥ हांसतचि बिभीषण ॥ आला रामास सांगावया ॥४८॥
म्हणे जगद्वंद्या चापपाणि ॥ सुखी आहे जनकनंदिनी ॥ म्यां लंकेसी दूत पाठवूनि ॥ समाचार आतां आणविला ॥४९॥
इंद्रजित परम कपटी ॥ लटिकीच वधिली सीता गोरटी ॥ हनुमंत निष्कपट पोटीं ॥ त्यासी सत्यचि वाटलें ॥५०॥